راهنما

بخش‌های کشور

بخش‌های کشور در تصویر زیر نشان داده شده است.

ارتباط بین طرح‌ها

سازوکارها هسته مرکزی طرح‌ها هستند.

مفادی از سازوکارها که برای باید الزامی شوند، به‌صورت هنجارهای رسمی (قوانین و مقررات) تدوین می‌شوند. قوانین و مقررات صورت‌بندی سازوکارها با زبان حقوقی هستند که پس از تصویب، مبنای الزام و داوری قرار می‌گیرند. قوانین و مقررات موجودیت مستقلی نیستند که به طور مستقل قابل تدوین باشند؛ بلکه نمایی از سازوکارها هستند. قوانین و مقررات باید بر اساس سازوکارهای از پیش طراحی شده تدوین شوند، نه اینکه در حین بحث و جمله بندی‌ها تدوین شوند و سازوکارهای در پشت جملات به صورت ضمنی و پنهان شکل بگیرند!

سازوکارها، رفتارها را جهت دهی کرده و بر فضای زندگی تاثیرات زیادی می‌گذارند. تصویر «فضای زندگی» در آینده بر اساس سازوکارها و روندهای محیطی شکل می‌گیرد. سازوکارها، تعاملات مردم، گروه‌ها و سازمان‌ها را شکل داده و آینده را ترسیم می‌کنند. موعدهای تحقق آینده‌های پیش‌بینی شده در برنامه‌ها مشخص می‌شوند.

سازوکارها (در چرخه تحقق سازوکارها) در راستای حل مسائل و استفاده از فرصت‌ها طراحی می‌شوند. برای طراحی سازوکارها، مسائل و فرصت‌های جامعه به‌طورکلی تحلیل می‌شوند؛ در ادامه برنامه‌ها بر اساس شناسایی دقیق زمینه جامعه، اهداف را تعیین کرده و فعالیت‌های «پیاده‌سازی و استقرار سازوکارها، جبران عقب‌ماندگی ناشی از سازوکارهای قبلی، تکمیل موارد باقی‌مانده از موجودیت‌های فعال در سازوکارهای قبلی و همچنین بهره‌برداری از فرصت‌های جدید» را زمان‌بندی می‌کنند.

راهبری جهت‌دهی عوامل انسانی (افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها) در بستر سازوکارها در راستای تحقق اهداف است. سازوکارها موقعیت‌های رفتار و سازه‌های محیطی برای تنظیم رفتار عوامل را فراهم می‌کنند؛ هماهنگی فعالیت‌ها در راستای تحقق اهداف و جبران کاستی‌های اقتضایی یا ساختاری با راهبری انجام می‌شود. در سازوکارها ابزارهایی برای راهبری تعبیه شده و راهنماهای راهبری بر اساس سازوکارها و تحلیل رفتارها تدوین می‌شوند.

سازوکارها، الزامات دقیق برای طراحی زیرساخت فناوری دیجیتال برای کاربردهای حکمرانی را مشخص می‌کنند؛ همچنین نقش‌های همه عوامل در اقتصاد (از انسان‌ها و خانوارها گرفته تا بنگاه‌ها، سازمان‌های غیر انتفاعی، تشکل‌ها و سازمان‌های حکومتی) بر اساس سازوکارها مشخص می‌شود. سازوکارهای اقتصادی با برخورداری از ویژگی‌های کیفیت سامانه‌ها، نیاز به مداخله حاکمیتی برای دستیابی به اهداف کشور را به حداقل می‌رسانند؛  بسیاری از فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها به صورت خودسازمانده و خودتنظیم انجام شده و نیاز به مداخله مستقبم مسئولان حکومتی نخواهد بود.

عملیات حکمرانی

حکمرانی «معماری ساختارهای تنظیم رفتار و راهبری عامل‌ها» بوده و یکی از روش‌های تنظیم موقعیت‌های رفتار در سامانه‌های انسانی است.

عملیات حکمرانی شامل فعالیت‌های متنوع و متعددی برای تنظیم رفتار انسان‌ها، گروه‌ها و سازمان‌ها است. فعالیت‌های حکمرانی به دو دسته «پژوهش کاربردی» و «اجرا» تقسیم می‌شوند. فعالیت‌های پژوهشی شامل کارهای مانند شناسایی وضعیت، شناسایی مسائل، طراحی سازوکارها، طراحی اهداف و طراحی عملیات اجرایی هستند؛ خروجی نهایی این فعالیت‌های پژوهشی، تصمیم‌هایی برای اصلاح، بهبود یا تداوم امور هستند. تصمیم‌هایی که در فعالیت‌های پژوهشی شکل می‌گیرند، در فعالیت‌های اجرایی، عملی می‌شوند.

انواع فعالیت‌های حکمرانی به تفکیک کارکرد، در تصویر زیر نشان داده شده است.

سازوکارها (در چرخه تحقق سازوکارها) در راستای کارکردهای موردنیاز برای حل مسائل و استفاده از فرصت‌ها طراحی می‌شوند. در ادامه برنامه‌ها برای «پیاده سازی و استقرار سازوکارها» طراحی می‌شوند؛ علاوه بر این برنامه‌ها شامل فعالیت‌هایی برای «جبران عقب ماندگی ناشی از سازوکارهای قبلی، تکمیل موارد باقی مانده از موجودیت‌های فعال در سازوکارهای قبلی و همچنین بهره‌برداری از فرصت‌های جدید» هستند

راهبری کلان اجرای برنامه‌ها در لایه راهبری انجام می‌شود. با اجرای برنامه‌ها سازوکارهای طراحی شده استقرار یاقته و زیرساخت‌ها و ابزارهای راهبری کشور نیز اصلاح شده و یا بهبود می‌یابند. سازوکارها، رفتارهای مردم، گروه‌ها و سازمان‌ها را جهت دهی می‌کنند و راهبری تنظیم دقیق رفتار عوامل انسانی (افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها) در مسیر سازوکارها است.

جریان فعالیت‌های حکمرانی در تصویر زیر نشان داده شده است.